Gardło jest narządem, który łączy dwa układy – oddechowy oraz pokarmowy. Na jego wysokości łączy się jama ustna, jama nosowa, krtań oraz przełyk. Dolegliwości ze strony gardła są bardzo częste, zwykle objawy tego rodzaju są pierwszym sygnałem rozwijającej się infekcji. Wprowadzenie odpowiednich nawyków higienicznych i regularne stosowanie preparatów na bazie olejowej przynosi ulgę i zapobiega występowaniu przypadłości w przyszłości.
Jedną z grup pacjentów, którzy są najbardziej narażeni na kłopoty i dyskomfort odczuwany ze strony gardła, są wszyscy ci, którzy pracują głosem – np. mówcy, wykładowcy, nauczyciele, aktorzy czy piosenkarze. Drapanie i suchość w jamie gardła mogą dotyczyć również osób, które uprawiają zawody niekojarzące się bezpośrednio z wysiłkiem głosowym np. pracowników biurowych czy urzędników. Co jest przyczyną problemu, jak mu zapobiegać i jakie preparaty przyniosą ulgę, jednocześnie nie wywołując przykrych objawów?
Przyczyny suchości w gardle u osób pracujących głosem
Bezpośrednią przyczyną zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości (uczucie pieczenia, drapanie w gardle, suchość śluzówki, uczucie ciała obcego) jest charakter wykonywanej pracy lub styl życia wymuszający ciągłe mówienie.
Podczas mówienia śluzówka wyścielająca wnętrze jamy ustnej i gardło jest szczególnie narażona na wysychanie. Taka sytuacja jest normalna, wynika z działania aparatu mowy. Podczas mówienia jama ustna otwiera się, w tym czasie dochodzi jednocześnie do artykułowania dźwięków i oddechów. W czasie kiedy człowiek nie mówi, powietrze wdychane jest nosem, który stanowi swoisty filtr. Powietrze przechodzące przez jamę nosa jest jednocześnie ogrzewane i oczyszczane, przez co łagodniejsze dla śluzówek.
W trakcie mówienia tlen pobierany jest nie przez nos, a przez jamę ustną i gardło. Oddychanie w taki sposób przez długi czas przy jednoczesnej wytężonej pracy głosem sprzyja wysychaniu śluzówki i jej uszkodzeniu.
Objawy suchości gardła przy nadmiernej eksploatacji głosu
Jednym z pierwszych objawów ze strony gardła u osób pracujących narządem mowy w sposób niehigieniczny jest wrażenie ciała obcego. Uczucie to powoduje, że pacjenci przełykają ślinę częściej niż to konieczne, pochrząkują i próbują odkasływać wydzielinę znajdującą się na tylnej ścianie gardła. Takie postępowanie może nasilić objawy i zwiększyć dyskomfort.
U części pacjentów może dojść do przejściowej zmiany brzmienia mowy, zwłaszcza po wielu godzinach mówienia, głos załamuje się i stopniowo cichnie aż do odkrztuszenia wydzieliny. U chorych mogą wystąpić także objawy dodatkowe – chrypka i pieczenie w gardle.
Obraz tylnej ściany gardła jest zmieniony, jest ona intensywnie błyszcząca. Śluzówka jest cieńsza niż prawidłowa, wysuszona. Na jej powierzchni można obserwować gęstą wydzielinę, która nie ma tendencji do nadmiernego spływania.
U pacjentów oprócz pokasływania i odchrząkiwania występuje częsta potrzeba picia, niezwiązana z pragnieniem. Niestety popijanie wody nie przynosi oczekiwanej ulgi na długo.
Leczenie i zapobieganie problemom z gardłem. Dbaj o higienę pracy głosem!
W łagodzeniu uczucia suchości doraźnie nie sprawdzą się intuicyjnie stosowane przez pacjentów metody:
- Popijanie płynów – przynosi krótkotrwałą ulgę, podczas picia płyny nie mają szansy dotrzeć do tylnej części gardła. Alternatywą jest płukanie gardła płynami nawilżającymi, jednak wielu pacjentów z uwagi na prowadzony styl życia – pracę zawodową i zaangażowanie w obowiązki towarzyskie i rodzinne – nie może pozwolić sobie na płukanie gardła częściej niż raz dziennie – wieczorem.
- Tabletki do ssania – na rynku aptecznym dostępnych jest wiele środków, po które sięgają pacjenci. Ich składy i zawartość substancji czynnych są różne. W większości przypadków tabletki, które wybierają pacjenci, nie mają szansy zadziałać na długo, jednocześnie stosowane przewlekle lub w większych niż zalecane dawkach mogą przyczyniać się do drażnienia tkanek i pogorszenia stanu pacjenta. Podczas ssania substancje aktywne spływają do żołądka, nie mając szansy na dłużej zatrzymać się w gardle i działać aktywnie.
- Metody naturalne, płukanki ziołowe – dobór ziół jest kluczowy, część z preparatów powszechnie stosowanych – np. szałwia czy mięta – mogą nasilać dolegliwości.
Alternatywą dla wymienionych sposobów jest wybór dedykowanego preparatu, którego skład i sposób aplikacji odpowiada na potrzeby nauczycieli, piosenkarzy czy wykładowców nadwyrężających gardło przewlekłym mówieniem.
Postaw na naturę. Wybierz preparat oparty na olejach.
Kluczowy jest skład i postać preparatu. Spraye oparte na składnikach tłuszczowych, np. oleju mineralnym lub olejach pochodzenia naturalnego – oliwie z oliwek, mają szansę na długo utrzymać się na ścianie gardła. W przeciwieństwie do płynów czy tabletek do ssania nie spływają bezpośrednio do żołądka. Są gęstsze i bardziej lepkie, przez co przylegają do śluzówki, tworząc swoisty „kompres”.
Dodatkową zaletą preparatów aptecznych jest wygoda ich stosowania i łatwość aplikacji. Długi, odpowiednio wyprofilowany aplikator pozwoli w łatwy sposób i bez uczucia mdłości zaaplikować spray wprost na ścianę gardła, nie ryzykując spływania do światła układu pokarmowego.
Uczucie palenia w gardle czy też piasku i podrażnienia można wspierająco złagodzić, stosując metody naturalne – płukanie ciepłą wodą z żelem z siemienia lnianego, piciem oleju lub herbatek ziołowych. Należy wybierać herbatki z miodem lub napary lipowe, które nawilżają i powlekają tkanki gardła.
Pożegnaj się z drapaniem w gardle na zawsze.
Spraye oparte na olejach (np. Oritolin) oraz metody naturalne można stosować w stanach zaostrzenia dolegliwości, ale również zapobiegawczo. Aplikując je regularnie i jednocześnie dbając o prawidłowe nawyki związane z pracą głosem, pacjenci mają szansę nie tylko na złagodzenie dolegliwości, ale również na zapobiegnięcie ich występowaniu.
Kluczowa jest regularność i konsekwencja w stosowaniu środków zapobiegawczych.
Zalecane postępowanie dla pacjentów
Jeśli wykonujesz zawód wiążący się z wysokim ryzykiem podrażnienia i suchości gardła lub twój styl życia sprzyja wysychaniu śluzówki w tym obszarze, stosuj podstawowe zasady higieny głosu:
- W czasie kiedy nie jest to konieczne, poza pracą i spotkaniami towarzyskimi, staraj się ograniczać mówienie.
- Zadbaj o nawilżenie powietrza w sypialni i pomieszczeniach, w których często przebywasz. Pomocne będą profesjonalne nawilżacze elektroniczne, które rozpylają nawilżającą mgiełkę. Jeśli nie dysponujesz nawilżaczem, skorzystaj z prostych pojemników, które umieszczone w pobliżu kaloryferów nawilżają powietrze. Dbaj o ich czystość, by eliminować rozwój grzybów i pleśni.
- Regularnie stosuj preparaty nawilżające na bazie olejowej. Nie przekraczaj zalecanych dawek. Aplikuj je dokładnie na tylną ścianę gardła.
- Chroń się przed smogiem, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Zadbaj o wysokiej jakości maskę przeciwsmogową i ogranicz spacery w czasie wzmożonego występowania zanieczyszczeń (późnym wieczorem).
